نگرشي بر نحوة ساماندهي حاشية كلان شهرها (نمونه كلان شهر مشهد)

دسته بندي : علوم انسانی » جغرافیا
نگرشي بر نحوة ساماندهي حاشية كلان شهرها (نمونه كلان شهر مشهد)
جزئیات و دریافت

نگرشي بر نحوة ساماندهي حاشية كلان شهرها
(نمونه كلان شهر مشهد)
چكيده

ساماندهي مكاني و فضايي حاشية كلان شهرها، به ويژه كلان شهرهاي مذهبي، با كاركردهاي مشخص و معين اگر همراه با نگرشي ژرف و همه جانبه به عوامل به وجود آورنده و تشديد كننده آن نباشد، نه تنها مفيد نيست، بلكه با گذشت زمان مسائل حاشيه نشيني را تشديد و مشكلان ناشي از آن را هم براي نواحي حاشيه اي و هم براي شهرهاي مركزي آنها افزايش مي دهد. حتي در صورت نبود برنامه ريزي دقيق و منطقي به صورت ريشه اي آنرا از يك معضل و مشكل اجتماعي به يك بحران همه جانبه تبديل خواهد كرد. اين نوشتار به دنبال كشف اطلاعات و ابعاد مختلف زندگي حاشيه نشينان مشهد نيست بلكه ديدگاهي است نسبت به نحوة مطالعه حاشيه و حاشيه نشينان شهرهاي بزرگ، همانند شهر مشهد، كه تكامل آن نقد و بررسي صاحب نظران و انديشمندان ساير رشته هاي جنبي را مي طلبد.

معرفي ناحية مورد مطالعه
با توجه به اين كه مشخصات هر شهر همانند: علت پيدايش، موقعيت و جايگاه آن در ميان شهرهاي ديگر، نحوة زندگي، متابوليسم شهري، چگونگي تحول و تعامل آنها با هم در چگونگي جذب مهاجر و حاشيه نشين نقش عمده و اساسي دارد. بنابراين بي مناسبت نيست كه مشهد و حاشية آن به صورت گذرا معرفي شود.
آرزوي ميليونها تن در سال، موجب سفر حدود دوازده ميليون مسافري مي شود كه براي زيارت عاشقانة امام هشتم شيعيان- عليه آلاف التحيه و الثتاء- و گذراندن اوقات فراغت خويش، راهي شهر مشهد مي شوند.
شهر مشهد، در شمال شرق كشور به فاصلة 900 كيلومتري تهران، در منتهي اليه دامنة كوههاي البرز شرقي قرار گرفته است كه شمال و جنوب آن را تا هزاران كيلومتر صحاري گرم و خشك آسياي مركزي، ايران و آفريقا، احاطه كرده است.
مشهد در بين شهرهاي كشور و دنيا ويژگي منحصر به فردي دارد. اين ويژگي آن را به اولين كلان شهر مذهبي جهان تبديل كرده است. بزرگترين شهر شرق كشور كه بالاترين درصد جمعيت پذيري در سطح استان، بيشترين سهم ايرانگردي در سطح كشور را در اختيار دارد.
مشهد با جمعيتي برابر 8/1 ميليون تن در سال 1375 پس از تهران بزرگترين كلان شهر كشور بوده است. اين شهر در طول سالهاي 75-1355 پس از كرج بالاترين ميزان نرخ رشد جمعيت را در ميان كلان شهرهاي كشور دارا بوده است، كه مسلماً بخش عمدة اين نرخ رشد بالا به حاشية شهر مشهد اختصاص دارد. حاشيه اي كه متجاوز از دويست كيلومتر مربع وسعت دارد. جمعيتي حدود ششصدو پنجاه تن را در هفت شهرك و دويست و سيزده روستا در خود جاي داده و دور تا دور شهر مشهد را در برگرفته است. اين جمعيت از جمعيت استانهاي ايلام، سمنان و كهكيلويه و بويراحمد بيشتر است؛ افزون بر اين، جمعيت حاشيه شهر مشهد از جمعيت 19 مركز استان كشور بيشتر است. بخشهاي شمالي و شمال غرب آن هم از نظر وسعت بيشتر و هم از حيث جمعيت بزرگترين لكه هاي حاشيه نشين شهر مشهد به شمار مي رود. بيشتر ساخت و سازه ها در اين منطقه بدون برنامه بوده و اغلب آنها غير قانوني و غير مجاز بوده است. كه بخش قابل ملاحظه اي از هزينه هاي شهرداري را اين مناطق به خود اختصاص مي دهند. خلاصه آن كه حاشيه، كانون هزينه ها، كمبودها، نارضايتي ها، ناهنجاريهاي اجتماعي و فرهنگي و مسائل ضدامنيتي است، علي رغم اينكه داراي پتانسيل بالايي در بسياري از زمينه ها نيز مي باشد. بديهي است در آينده اي نه چندان دور در صورت بي توجهي به آن، اين حاشيه با چنين ويژگيهايي سبب ناامن شدن شهر مشهد خواهد شد. اين موضوع به لحاظ ماهيت و ويژگيهاي خود مي تواند بالقوه حيات شهر مشهد را به مخاطره اندازد، بنابراين مقابله با اين معضل، ساماندهي شهر مشهد، به ويژه حاشيه آنرا ضروري مي سازد.


1- مفاهيم، اهداف كلي و الزامات ساماندهي
اصطلاح حاشيه نشيني يا سكونتگاههاي غير رسمي بر فرايند تاريخي دلالت دارد كه شكلهايي از تأمين مسكن و اسكان گروههاي كم درآمد را به صورت غير رسمي و غيرقانوني در برمي گيرد. با توجه به ساختيابي اين پديده در زمان و مكانهاي گوناگون اصطلاحات ديگري نيز مانند زاغه يا آلونك نشيني؛ اجتماعات آلونكي، سكونتگاههاي خودرو (spontaneous) برنامه ريزي نشده، (unplanned)، غيرقانوني (illegal)، غير رسمي (informal)، نابسامان و يا غيرمنظم (irregular) و ... براي آنها بكار برده اند كه هيچكدام از آنها نمي توانند الزاماً به تنهايي تمامي وجوه آنرا بيان بكنند و فضاي مفهومي آن را بصورت دقيق مشخص كنند. در اينجا حاشيه را به سكونتگاههايي اطلاق مي كنيم كه در محدوده قانوني شهر مشهد ولي در خارج از محدوده خدماتي آن بصورت غيررسمي و خودجوش پا گرفته اند. مشهد در بين كلانشهرهاي كشور جايگاه ويژه اي دارد و با توجه به نقش مهم آن، به عنوان شهري سياحتي و زيارتي، نه تنها در داخل بلكه در سطح بين المللي داراي عملكرد خاص خود است، بنابراين در فرايند تصميم سازي و برنامه ريزي، نه تنها نگرش ملي، بلكه رويكردي فراملي را مي طلبد، لذا مشي و مرام برنامه ريزي و اهداف كلي آن در سطح كلان، نه تنها بايد معطوف
دسته بندی: علوم انسانی » جغرافیا

تعداد مشاهده: 7525 مشاهده

فرمت فایل دانلودی:.doc

فرمت فایل اصلی: word - قابل ویرایش - دارای منبع

تعداد صفحات: 35

حجم فایل:174 کیلوبایت

 قیمت: 3,500 تومان
پس از پرداخت، لینک دانلود فایل برای شما نشان داده می شود.   پرداخت و دریافت فایل پشتیبانی 24 ساعته : 09909994252
  • راهنمای استفاده:
    نگرشي بر نحوة ساماندهي حاشية كلان شهرها
    (نمونه كلان شهر مشهد)

  • محتوای فایل دانلودی:
    نگرشي بر نحوة ساماندهي حاشية كلان شهرها
    (نمونه كلان شهر مشهد)

برچسب ها: نگرشي بر نحوة ساماندهي حاشية كلان شهرها(نمونه كلان شهر مشهد)